Geert Mak

Inleiding

Boeken van Geert Mak worden door mij graag gelezen. Ze zijn historisch, gebaseerd op een brede kijk op de samenleving. Op deze pagina haal ik saillante details uit zijn boeken:

• In Europa, een boek over Europa van 1900 tot 1999. Wat is er in 100 jaar gebeurd en hoe ligt het continent er bij.
• Grote Verwachtingen is het vervolg op de bestseller In Europa.

Grote verwachtingen

9-11

Maandenlang stond de wereld op zijn kop toen bij de aanslagen van 11 september 2001 bijna 3.000 doden vielen.
Alleen: tijdens de 2e Wereldoorlog kwamen op een gemiddelde dag 17.000 mensen om.
HaFr: Op de eerste dag van de Somme (WO1, zaterdag 1 juli 1916 om 07:30) verloren de geallieerden 57.570 soldaten aan doden en gewonden, waarvan ongeveer 30.000 in het eerste uur van de aanval. In totaal waren er op de eerste dag 19.240 doden.

Schengen

In de jaren 80 van de vorige eeuw leed de EU aan een ernstige vorm van triomfalisme - wij overwonnen de historische vloek van Europa, oorlogen zijn verleden tijd. Het was, bijvoorbeeld, de boodschap van de historische foto die op 14 juli 1985 in het Luxemburgse grensdorpje Schengen was genomen: 5 jonge politici, die lacherig op een plezierboot staan (Na de ondertekening van het Schengen Verdrag).

Neoliberalisme

Na de oliecrisis van de jaren zeventig kregen veel westerse landen te maken met een zogenaamde stagflatie - geringe groei, in combinatie met inflatie - en dat maakte de weg vrij voor een nieuwe economische oriëntatie (o.a. Milton Friedman). Dit neoliberalisme ging uit van de idee dat competitie een allesoverheersend element is van de menselijke natuur. Daarom moest die, via vrije markten en vrije concurrentie, vrij baan hebben. In plaats van de kunstmatige staat hoorde de natuurlijk competitie de wereld te regeren.
In essentie komt dit nieuwe economische beleid neer op 3 dogma's:

• Liberalisering
• Deregulering
• Privatisering

Onder invloed van een nieuwe generatie economische adviseurs richtten politici, overal in Europa, zich steeds meer op de wensen van de financiële markten ipv de behoeften van hun natuurlijke achterban.

• Tony Blair
• Wim Kok
• Bill Clinton
• Gerhard Schroder

De lonen werden laag gehouden. In Duitsland olv de topman van Volkswagen, Peter Hartz, werden de uitkeringen tot een absoluut minimum teruggebracht (Hartz IV). Miljoenen gepensioneerden belandden op de rand van de armoedegrens.

In Nederland vanaf 1995 verviervoudigden de huizenprijzen, verdrievoudigden de hypotheekschulden, verschraalde het onderwijs, werden woningcorporaties geprivatiseerd en de sociale huursector uitgedund.

Class-Steagall Act

Na de dot-com bubble begin 2000, was de Amerikaanse economie nooit meer goed op gang gekomen. In het bancaire verkeer werden bijna alle remmen losgegooid. De zogenaamde Class-Steagall Act uit 1933 beschermde de spaarders door onderscheid te maken tussen brave spaarbanken en gokkende zakenbanken. In 1999 trok Bill Clinton deze wet in onder zware druk van Wall Street in, waardoor de weg was vrijgemaakt voor eindeloos gespeculeer met andermans geld. Het effect was overweldigend. Vanaf 2002 ontstond een wereldwijde opleving van de economie. Tussen 2002 en 2011 verdubbelde de totale wereld schuldenlast van 80 biljoen (80.000 miljard) naar zo'n 200 biljoen.
Paul Moore (chef risicomanagement bij HBOS (Britse Bank) betitelde de werksfeer als bijna psychopatisch, zonder empathie, roekeloos, manupulief en extreem narcistisch.

• De CEO van een handelsbank heette Wacker - to wack is iemand verrot slaan.
• De CEO van Lehman Brothers heette de Gorilla.
• De CEO van Credit Suisse heette Alf, hetgeen stond voor Arrogant, Little, F*cker
• De CEO van Morgan Stanley heette Mack the Knife.

Bankencrisis

In Amerika stroomde al dat geleende geld vooral naar de woningmarkt. Ook mensen met lage inkomens konden opeens een eigen huis kopen. De hypotheken van deze zogenaamde Ninja-huizenkopers' -- No Income, No Job or Assets -werden op ingenieuze manier verstopt in grotere bundels en verhandeld.
Ook in Europa waren de rommelhypotheken buitengewoon populair (met name de Deutsche Bank).
Denk ook aan de Icesave affaire.

Jodenhaat

In 2019 wil volgens cijfers van The Economist de volgende Europese landen Joden niet als medeburgers accepteren

• 23% Litouwers
• 22% Roemenen
• 18% Polen

In Oekraïne staat in de dorpen/steden waar meer dan de helft van de bevolking Joods was geen enkel monument ter hun nagedachtenis.